เครื่องดนตรีภาคเหนือมีอะไรบ้าง?

หากว่ากันด้วยเรื่องของดนตรีแล้ว… เป็นสิ่งที่น่าสนใจและรื่นรมย์เป็นอย่างมากเลยหล่ะครับ นอกจากนี้เครื่องดนตรีต่างๆ ในแต่ละประเภทและภูมิภาคจะแตกต่างออกไปตามวัฒนธรรมท้องถิ่นอีกด้วยหล่ะครับ บทความนี้จะขอพาทุกๆ ท่านไปพบกับ “เครื่องดนตรีภาคเหนือมีอะไรบ้าง?” พร้อมกับทำความรู้จักกับเครื่องดนตรีประเภทต่างๆ กันครับ

ทำความเข้าใจเกี่ยวกับเครื่องดนตรี

เครื่องดนตรี คือ อุปกรณ์ที่สร้างขึ้นมา หรือดัดแปลงจากอุปกรณ์อื่น ๆ เพื่อการผลิตเสียงดนตรี หรือสร้างเสียงสำหรับใช้ประกอบในการร้องรำทำเพลง โดยหลักการแล้ว อุปกรณ์ใดก็ตามที่สามารถนำมาใช้ผลิตเสียงดนตรี ย่อมเรียกว่า เครื่องดนตรี ได้ทั้งสิ้น

●แบ่งตามวิธีการบรรเลง (ดนตรีไทย) ได้แก่ ดีด สี ตี เป่า

●แบ่งตามวัสดุที่ใช้ในการผลิต เครื่องสาย, เครื่องลมไม้, เครื่องลมทองเหลือง, เครื่องเคาะ, เครื่องตระกูลลิ่ม

5 เครื่องดนตรีภาคเหนือที่น่าสนใจ

●ซึง จัดเป็นดนตรีประเภทเครื่องดีดเป็นเครื่องดนตรีของล้านนาบรรเลง ด้วยการดีดซึงมีส่วนประกอบที่สำคัญอยู่ 2 ส่วนคือ ตัวซึง สายซึง และไม้ดีด ตัวซึงทำด้วยไม้สัก หรือไม้เนื้อแข็ง ซึ่งแบ่งออกเป็นกะโหลกซึงและคันซึง ส่วนที่เป็นกระโหลกซึงตรงด้านล่างจะตอกหมุด สำหรับผูกสายกลางกระโหลกจะเป็นที่สำหรับพาดสายซึง ตัวกล่องเสียงที่ขุดเป็นโพรง มีช่องเสียงอยู่ด้านหน้ากำหนดระดับเสียงเป็นระยะ ๆ สายทำด้วยโลหะหรือไหมไม้ดีดทำด้วยเขาสัตว์

●สะล้อ เป็นเครื่องดนตรีประเภทสี สะล้อมีส่วนประกอบ 5 ส่วน คือ กระโหลก คันสะล้อ ลูกบิด สายละล้อและคันชักกระโหลกทำด้วยกะลามะพร้าวหน้ากระโหลกทำด้วยแผ่นไม้ค่อนข้างบาง กระโหลกสะล้อเจาะเป็นรูปสำหรับสอดใส่คันสะล้อคันสะล้อด้านบนเจารู 2-3 รู สำหรับสอดใส่ลูกบิด สายสะล้อนิยมใช้สายลวดปลายสายด้านล่างผูกยึดไว้กับปลายคันซอด้านล่างคันชักทำด้วยไม้ ขึงด้วยหางม้าเวลาสีมีทวนปักใช้ตั้งกับพื้น (คันชักแยกออกจากตัวสะล้อ)

●ตะโลดโป้ด จัดเป็นเครืองดนตรีประเภทตี เป็นกลองสองหน้า รูปร่างทรงกระบอกยาว ทำด้วยไม้เนื้อแข็งหรือเนื้ออ่อนหน้ากลองขึงด้วยหนังโยง เร่งเสียงด้วยเชือกหนัง ถ่วงหน้าด้วยข้าวสุกบดผสมด้วยขี้เถ้า ตีด้วยไม้หุ้มนวม

●ปี่จุม เป็นเครื่องดนตรีประเภท เป่าลิ้นเดียว มีส่วนประกอบแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ ตัวปี่ และลิ้นปี่ ตัวปี่ทำด้วยไม้รวกชนิดหนึ่งด้านบนใกล้ปลายสุดเจาะรูสำหรับสอดใส่ลิ้น ใต้ลงมาเจาะรูสำหรับกดนิ้ว ลิ้นปี่ทำด้วยโลหะนำไปสอดใส่ไว้ในรูลิ้น เวลาเป่า ผู้เป่าจะอมด้านที่มีลิ้น ไว้ในกระพุ้งแก้มในแนวนอน การเป่าลมเข้าหรือออกจะได้โทนเสียงระดับเดียวกัน ปี่สามารถทำเสียงได้ทั้งเป่าและดูดทำให้เสียงดังติดต่อกันไม่ขาดระยะ ปี่ที่นิยมทำมี 4 ขนาด คือ ปี่ใหญ่ ปี่กลาง ปี่ก้อยและปี่ตัด

●กลองปูเจ่หรืออุเจ่ จัดเป็นเครื่องดนตรีประเภทตี มีลักษณะคล้ายกลองยาว แต่มีขนาดเล็กกว่า ตัวกลองทำด้วยไม้ขนุนไม้ชุมเห็ด ไม้ซื้อ ขึงด้วยหนังหน้าเดียว ท่องหางของกลองกลึงเป็นปล้อง ๆ มีสายสะพายสำหรับคล้องไหล่ เวลาตี มักตีด้วยมือ ประวัติกลองชนิดนี้ เป็นของชาวไทยมาช้านาน ได้แพร่เข้ามาในอาณาจักรล้านนาไทยแต่โบราน

2 เพลงทางภาคเหนือเพราะๆ

●ล่องแม่ปิง เพลงล่องแม่ปิง โดย คุณสุนทรี เวชานนท์ เพลงนี้เป็นเพลงสุดฮิตที่หากคุรได้มาเที่ยวภาคเหนือจะต้องได้ยินเพลงนี้อย่างแน่นอน เนื้อหาของเพลงเป็นการสอนหญิงสาวให้ตระหนักถึงความเป็นกุลสตรีในสังคมเหนือ เรียกได้ว่าเป็นสาวเหนือในฝันเลยทีเดียว เพลงเป็นทำนองพื้นบ้านเดิม มีความไพเราะหวานเป็นอย่างมาก ส่วนทำนองเพลงมีจังหวะที่ใกล้เคียงและสอดรับกับเพลงรอบเวียงหรือสร้อยเวียงพิงค์ และยังบรรเลงด้วยเครื่องดนตรีพื้นบ้าน ซึง สะล้อ เหมาะกับเพื่อน ๆ ที่ต้องฟังพร้อมกับท่องเที่ยวไปในเมืองล้านนา

●พี่สาวครับ เพลงสุดท้าย เพลงพี่สาวครับ ขับร้องโดย คุณจรัล มโนเพ็ชร เป็นเพลงโฟล์คซองคำเมืองที่ฟังแล้วช่วยให้อารมณ์ดีเป็นอย่างมาก ด้วยเนื้อเพลงที่น่ารัก พูดถึงชายหนุ่มที่แอบรักพี่สาวที่เคยเจอกันในสมัยเด็ก ๆ จนโตเป็นหนุ่มและบอกความในใจกับพี่สาวคนนั้นแบบน่ารัก ๆ ฟังไปต้องมีเผลอยิ้มกันบ้างแน่นอน

และนี้คือข้อมูลเกี่ยวกับ “เครื่องดนตรีภาคเหนือ” ที่เราได้หามาฝากทุกๆ ท่านกันในวันนี้ครับ เราหวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์กับทุกๆ ท่านนะครับ